21 września obchodzimy Światowy Dzień Alzheimera. Choroba ta dotyka nie tylko osób starszych, ale także ich bliskich i opiekunów. W Polsce ponad 500 tys. seniorów zmaga się z objawami demencji, a codzienne wyzwania z nią związane wpływają na życie całej rodziny. Stowarzyszenie mali bracia Ubogich prowadzi Telefon Zaufania dla osób starszych, w którym jeden z dyżurów poświęcony jest wyłącznie tematyce choroby Alzheimera. To bezpieczna przestrzeń, w której opiekunowie mogą anonimowo podzielić się swoimi trudnościami, uzyskać wsparcie i praktyczne wskazówki, które pomagają im stawić czoła codziennym wyzwaniom.
Światowy Dzień Choroby Alzheimera ma na celu zwiększenie świadomości na temat tej choroby i wsparcia osób nią dotkniętych oraz ich rodzin. Posiadanie wiedzy na temat pierwszych oznak demencji daje szansę na szybkie otrzymanie diagnozy oraz zaplanowanie leczenia i opieki. Alzheimer i demencja to nie tylko kłopoty z pamięcią. To również trudności z orientacją w czasie i przestrzeni, problemy językowe, niepokój, wahania nastroju czy poczucie zagubienia. Świadomość, że to objawy choroby, a nie złośliwości czy „zły humor” seniora, pozwala reagować z większą empatią i zrozumieniem.
Codzienność z demencją
Codzienność z demencją to stopniowe osłabienie funkcji umysłowych: pamięci, myślenia, czy orientacji, co prowadzi do trudności w codziennym funkcjonowaniu, komunikacji i poczuciu bezpieczeństwa u osoby chorej. Opieka nad seniorem z demencją wymaga cierpliwości i empatii. Co pomoże opiekunowi?
– Kluczowe jest stworzenie przewidywalnego i bezpiecznego środowiska i ustalenie stałego planu dnia (posiłki, higiena, spacer, czas na odpoczynek o tych samych porach) oraz uporządkowanie otoczenia, usunięcie potencjalnych zagrożeń i odpowiednie zabezpieczenie mebli i okien. Powtarzalny rytm i uporządkowana przestrzeń zmniejszają lęk i dezorientację u chorego. Równie ważna jest komunikacja. Powinna być spokojna i prosta tzn. krótkie zdania, wyważony ton głosu. Zamiast pytań otwartych lepiej stosować takie z wyborem. Jednym z najczęstszych błędów jest poprawianie czy zawstydzanie chorego. Gdy senior myli fakty, nie warto mówić: „Już to mówiłeś!”. Lepiej skupić się na emocjach i odpowiedzieć: „Rozumiem, że to dla Ciebie ważne”. Takie podejście daje choremu poczucie akceptacji i bezpieczeństwa. Na co dzień warto angażować osobę chorującą w aktywności dostosowane do jej możliwości. W aktywizacji liczy się proces, a nie efekt wykonanej czynności. Mogą to być proste czynności: wspólne spacery, proste prace domowe, słuchanie ulubionej muzyki czy oglądanie zdjęć z dawnych lat. Takie działania poprawiają nastrój i pobudzają pamięć. Ważne, aby wzbudzić potrzebę bycia potrzebnym. – podkreśla Karolina Jurga, psycholog, autorka poradnika „Idealny opiekun nie istnieje” i portalu poznajdemencje.pl.
Rola opiekuna
Opieka nad osobą z demencją wymaga ogromnej uważności. To, co dla nas jest drobiazgiem, dla seniora może być źródłem dużego niepokoju. Dlatego tak ważne są cierpliwość, spokojne towarzyszenie i tworzenie przewidywalnej codzienności. Ale to może być trudne. Opieka nad osobą z demencją jest wymagającym zadaniem i łatwo zapomnieć o własnych granicach. Troska o odpoczynek czy korzystanie ze wsparcia nie jest egoizmem – to warunek, by móc być realnym wsparciem dla bliskiego.
Telefon Zaufania dla osób starszych
Z myślą o osobach opiekujących się seniorami, w tym także chorymi na demencję, Stowarzyszenie mali bracia Ubogich prowadzi Telefon Zaufania dla osób starszych. To bezpieczna przestrzeń, w której można anonimowo porozmawiać o trudnościach, zadać pytania i otrzymać wsparcie. Dyżury pełnią specjaliści z doświadczeniem w pracy z osobami starszymi. Każda rozmowa prowadzona jest z uważnością i dopasowana do indywidualnych potrzeb rozmówcy.
– Opiekunowie często skupiają całą uwagę na osobie chorej, zapominając, że ich własne siły i emocje także wymagają troski. Korzystanie ze wsparcia – na przykład poprzez Telefon Zaufania – to oznaka odpowiedzialności, a nie słabości. – podkreśla Joanna Mielczarek, Członek Zarządu i Dyrektor Operacyjna Stowarzyszenia mali bracia Ubogich.
W 2024 roku konsultanci spędzili ponad 1000 godzin na dyżurach, odbierając telefony od osamotnionych seniorów i wspierając opiekunów osób z chorobą Alzheimera. Liczba połączeń systematycznie rośnie, co pokazuje, jak bardzo potrzebna jest ta forma pomocy.